#01 An Toàn Sinh Học Xử Lý Tử Thi và Kiểm Soát Nhiễm Khuẩn

Th7 20, 2025 | Tin bên lề

An toàn sinh học xử lý tử thi và kiểm soát nhiễm khuẩn là những yếu tố tối quan trọng để bảo vệ sức khỏe người làm công tác pháp y, nhân viên nhà xác và cộng đồng. Việc sử dụng trang bị bảo hộ cá nhân (PPE) và tuân thủ quy trình khử khuẩn nghiêm ngặt giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm bệnh.

Nội dung hiện

Công việc xử lý tử thi chuyên nghiệp, dù là tại hiện trường, trong phòng khám nghiệm hay tại nhà xác, luôn tiềm ẩn những nguy cơ lây nhiễm bệnh từ các tác nhân sinh học. Do đó, việc áp dụng các biện pháp an toàn sinh học xử lý tử thi và kiểm soát nhiễm khuẩn một cách nghiêm ngặt là điều không thể xem nhẹ. Điều này không chỉ bảo vệ sức khỏe của những người trực tiếp làm việc với tử thi mà còn góp phần ngăn chặn sự lây lan mầm bệnh ra cộng đồng.

Những Nguy Cơ Lây Nhiễm Bệnh Tiềm Ẩn Khi Xử Lý Tử Thi

Mặc dù nguy cơ lây nhiễm từ tử thi thường thấp hơn so với từ người bệnh còn sống (do nhiều mầm bệnh không tồn tại lâu sau khi vật chủ chết), một số tác nhân vẫn có thể duy trì khả năng gây bệnh trong một khoảng thời gian nhất định. Các nguy cơ lây nhiễm bệnh chính bao gồm:

Các bệnh lây qua đường máu và dịch tiết: Như HIV, Viêm gan B (HBV), Viêm gan C (HCV). Nguy cơ xảy ra khi có tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể của người đã khuất qua vết thương hở, kim tiêm đâm phải.
Các bệnh lây qua đường hô hấp: Như Lao (TB), cúm, và một số bệnh do virus khác. Nguy cơ này tăng lên trong quá trình thực hiện các thủ thuật tạo ra sol khí (aerosol-generating procedures) như khi mổ tử thi có sử dụng cưa xương, hoặc khi xử lý tử thi của người mắc bệnh hô hấp cấp tính.
Các bệnh lây qua đường tiêu hóa: Như tả, lỵ, thương hàn. Nguy cơ xảy ra khi tiếp xúc với chất thải từ tử thi và không đảm bảo vệ sinh cá nhân.
Nhiễm trùng da: Do tiếp xúc với vi khuẩn trên bề mặt da hoặc trong các vết thương nhiễm trùng của tử thi.

Ngay cả khi không rõ nguyên nhân tử vong hoặc tiền sử bệnh tật của người đã khuất, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa phổ quát (Universal Precautions) – coi mọi tử thi đều có khả năng lây nhiễm – là nguyên tắc cơ bản.

Trang Bị Bảo Hộ Cá Nhân (PPE): Lá Chắn Bảo Vệ Quan Trọng

Việc sử dụng đầy đủ và đúng cách trang bị bảo hộ cá nhân (PPE) là tuyến phòng thủ đầu tiên và hiệu quả nhất để giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với mầm bệnh.

Loại PPE	Mục Đích Sử Dụng	Lưu Ý Khi Sử Dụng
Găng tay	Bảo vệ tay khỏi tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch tiết, mô.	Nên dùng găng tay y tế chất lượng tốt, không thấm nước. Thường sử dụng 2 lớp găng, đặc biệt khi thực hiện các thủ thuật xâm lấn. Thay găng ngay khi bị rách hoặc sau khi hoàn thành công việc với một tử thi.
Khẩu trang	Ngăn chặn các giọt bắn, sol khí chứa mầm bệnh xâm nhập qua đường hô hấp.	Khẩu trang y tế thông thường cho hầu hết các trường hợp. Khẩu trang N95 hoặc tương đương được khuyến nghị khi xử lý tử thi nghi ngờ mắc bệnh lây qua đường không khí (ví dụ: lao) hoặc khi thực hiện các thủ thuật tạo sol khí.
Áo choàng/Bộ quần áo bảo hộ	Bảo vệ cơ thể và quần áo khỏi bị vấy bẩn bởi máu, dịch tiết.	Nên dùng loại áo choàng dài tay, không thấm nước. Bộ quần áo bảo hộ toàn thân có thể cần thiết trong các trường hợp nguy cơ cao.
Tạp dề nhựa	Tăng cường bảo vệ phần trước cơ thể khỏi bị thấm ướt.	Mặc bên ngoài áo choàng.
Kính bảo hộ/Tấm che mặt	Bảo vệ mắt, niêm mạc mắt khỏi bị máu, dịch tiết văng bắn.	Kính bảo hộ phải che kín mắt. Tấm che mặt bảo vệ toàn bộ khuôn mặt.
Bao giày/Ủng	Bảo vệ chân và giày khỏi bị nhiễm bẩn.	Nên dùng loại không thấm nước.

Quy trình mặc và cởi bỏ PPE cũng phải được thực hiện đúng cách để tránh tự lây nhiễm.

Các Quy Trình Vệ Sinh và Khử Khuẩn Nghiêm Ngặt

Kiểm soát nhiễm khuẩn không chỉ dừng lại ở việc sử dụng PPE mà còn bao gồm các quy trình khử khuẩn và vệ sinh toàn diện.

Vệ sinh tay: Rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước sạch hoặc sử dụng dung dịch sát khuẩn tay nhanh chứa cồn trước khi mặc và sau khi cởi bỏ PPE, sau khi tiếp xúc với tử thi hoặc các bề mặt có khả năng nhiễm bẩn.
Khử khuẩn bề mặt: Tất cả các bề mặt làm việc (bàn khám nghiệm, xe đẩy, sàn nhà…), dụng cụ, thiết bị phải được làm sạch và khử khuẩn bằng các dung dịch sát khuẩn phù hợp (ví dụ: dung dịch Sodium Hypochlorite 0.5-1%, dung dịch chứa cồn 70%, Peracetic acid, Glutaraldehyde…) sau mỗi ca làm việc hoặc khi có sự cố tràn đổ dịch tiết. Cần tuân thủ thời gian tiếp xúc khuyến nghị của nhà sản xuất dung dịch khử khuẩn.
Khử khuẩn dụng cụ tái sử dụng: Các dụng cụ phẫu thuật, khay đựng… phải được ngâm trong dung dịch khử khuẩn, sau đó rửa sạch và tiệt trùng (ví dụ: bằng nồi hấp) theo quy trình chuẩn.
Thông gió: Phòng khám nghiệm và khu vực lưu giữ tử thi cần có hệ thống thông gió tốt, ưu tiên thông gió tự nhiên hoặc hệ thống thông gió cơ học có khả năng lọc không khí và đảm bảo áp lực âm (nếu có thể) để ngăn không khí từ phòng có nguy cơ cao thoát ra các khu vực khác.

Xử Lý Chất Thải Y Tế An Toàn Sinh Học Xử Lý Tử Thi

Chất thải phát sinh từ quá trình xử lý tử thi tại hiện trường, khám nghiệm hoặc chăm sóc thi hài được coi là chất thải y tế nguy hại và cần được xử lý đúng quy định.

Phân loại chất thải:
- Chất thải sắc nhọn: Kim tiêm, lưỡi dao mổ, mảnh thủy tinh vỡ… phải được bỏ vào hộp đựng vật sắc nhọn chuyên dụng, chống thủng.
- Chất thải lây nhiễm: Bông gạc dính máu/dịch, găng tay, khẩu trang đã qua sử dụng, mô bệnh phẩm, quần áo bẩn… phải được bỏ vào túi hoặc thùng đựng chất thải lây nhiễm có màu vàng và biểu tượng nguy hại sinh học.
Thu gom và vận chuyển: Chất thải phải được thu gom thường xuyên, vận chuyển đến nơi lưu giữ tạm thời hoặc xử lý cuối cùng một cách an toàn.
Xử lý cuối cùng: Thường được thực hiện bằng các phương pháp như thiêu đốt ở nhiệt độ cao, hấp tiệt trùng trước khi chôn lấp an toàn, theo quy định của cơ quan quản lý môi trường và y tế.

Việc quản lý chất thải không đúng cách có thể gây nguy cơ lây nhiễm cho nhân viên vệ sinh và cộng đồng.

Đào Tạo và Tiêm Phòng Cho Nhân Viên

Đào tạo: Tất cả nhân viên tham gia vào quá trình xử lý tử thi phải được đào tạo định kỳ về các nguyên tắc an toàn sinh học, cách sử dụng PPE, quy trình vệ sinh khử khuẩn, xử lý chất thải, và cách ứng phó với các sự cố (ví dụ: bị kim tiêm đâm, tràn đổ dịch).
Tiêm phòng: Khuyến khích và tạo điều kiện cho nhân viên được tiêm phòng các bệnh có vắc xin hiệu quả mà họ có nguy cơ tiếp xúc cao, như Viêm gan B, cúm.

Tóm lại, việc đảm bảo an toàn sinh học xử lý tử thi và kiểm soát nhiễm khuẩn là trách nhiệm của mỗi cá nhân và tổ chức liên quan. Bằng cách tuân thủ nghiêm ngặt việc sử dụng trang bị bảo hộ cá nhân (PPE), thực hiện các quy trình khử khuẩn và xử lý chất thải y tế đúng cách, chúng ta có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ lây nhiễm bệnh, bảo vệ sức khỏe cho chính mình và cộng đồng, đồng thời đảm bảo sự tôn nghiêm trong các dịch vụ tang lễ trọn gói.

Về Công ty Tổ chức Tang lễ HỒNG PHÚC

Tại Công ty Tổ chức Tang lễ HỒNG PHÚC, chúng tôi hiểu rằng sự ra đi của người thân là một mất mát vô cùng to lớn. Với phương châm “HỒNG ÂN PHỤ MẪU – PHÚC BÁO VẠN NIÊN”, HỒNG PHÚC cam kết cung cấp các dịch vụ tang lễ trọn gói chuyên nghiệp, tận tâm và chu đáo, giúp gia quyến tổ chức một tang lễ trang nghiêm và vẹn toàn cho người đã khuất.

Chúng tôi hoạt động dựa trên sự minh bạch, đã được cấp giấy phép kinh doanh và đăng ký với Bộ Công Thương. Mọi dịch vụ đều được tư vấn rõ ràng, chi phí hợp lý, phù hợp với từng hoàn cảnh gia đình.

Thông tin liên hệ Công ty Tổ chức Tang lễ HỒNG PHÚC: